Regie, ofnie?

Mijn oh zo geliefde Covey pretendeert dat je 99% invloed hebt op je leven. In onze Covey-training hebben we dat al stiekem een beetje bijgesteld naar 90%, maar ook al ben ik Covey zijn grootste fan, de vraag knaagt al wat langer aan mij: is dit nu eigenlijk wel zo?

Invloed blijkt een relatief begrip. Natuurlijk heb je in iedere situatie zelf de keuze hoe je hier op gaat reageren. Maar is het nu echt realistisch om te denken dat je bijvoorbeeld ontzettend blij kan zijn met chemotherapie, omdat er een kans is dat het je leven redt? Of voel je je op dat moment gewoon hondsberoerd?  Heb je dan niet eens de kracht om hier eens even lekker een positief lampje op te schijnen, omdat Covey vindt dat het kan?

De dingen die je overkomen kunnen we vatten in 1% van de tijd van je leven, maar de invloed van deze 1% kan meer dan levensbepalend zijn. Een ziekte, een ongeluk, maar ook de plek waar je wordt geboren en bij welke opvoeders je op groeit, kan je niet zomaar los zien van de regie die je denkt te hebben op je leven. Hier komt misschien wel het hele nature/nurture verhaal om de hoek kijken, maar laten we het vooral even gezellig houden. 

Een aantal jaren geleden was ik er nog heilig van overtuigd dat een ieder de regie kan nemen als hij maar wil: the sky is the limit!  Maar hoe meer ik deze gedachte spiegel aan de maatschappij, hoe meer deze gedachte begint te wankelen en ik er van overtuigd raak dat ik gewoon ontzettend veel geluk heb gehad met mijn geboorteland, mijn ouders, mijn persoonlijke mogelijkheden en mijn gezondheid. 

Vorige week heb ik gekeken naar een documentaire over kinderen die worden uitgeprocedeerd. Ondanks de nieuwe regels die de procedures korter zouden maken, woonden sommige kinderen al meer dan 10 jaar in Nederland. Zij werden na tien jaar alsnog uitgeprocedeerd naar een sloppenwijk in Kongo. Dit is één verhaal van de velen, maar dit verhaal kwam bij mij binnen doordat ze deze kinderen na twee jaar opzochten met de camera om te kijken hoe het nu met ze ging. Dan pas zie je de invloed van 1%:
Een puur Nederlands kind, dat al twee jaar niet meer naar school kan zoals het gewend was, en nog steeds vol ongeloof zijn dagen slijt op de vuilnisbelt. Geen keuze maar levenslang kregen zij in één simpel briefje van de rechter. Regie? Zeker niet! 

Ook dichter bij huis ligt de regie niet altijd voor het oprapen. Proactiviteit zit niet iedereen in de genen. Je kunt er zeker op trainen, maar niet iedereen wordt een topsporter. Generatie op generatie wordt afhankelijkheid en reactiviteit soms overgedragen. Mensen zijn zich niet altijd bewust van het mogen en kunnen maken van keuzes. Het zit niet in hun manier van denken, en het zal daarom ook niet zomaar een plekje gaan innemen in hun comfortzone. Dit geldt overigens ook omgekeerd.Altijd krampachtig de regie houden, levert vaak ook de nodige stress op. Het is voor veel mensen juist zeer waardevol om dingen gewoon lekker op zich af te laten komen. Wil je dan wel 99% regie? Of bepaal je binnen jouw regie dat je even lekker geen regie neemt? Ingewikkelde kwestie. 

Al met al denk ik dat Covey gelijk heeft als hij zegt dat je ondanks wat dan ook, voor 99% vol moet gaan voor de dingen die jij graag wilt bereiken. Misschien had hij hier wel iets specifieker bij moeten vermelden dat de kaders waarbinnen deze regie kan plaatsvinden, voor een groot deel worden bepaald door die ene procent waar je niets aan kan veranderen.

Veel van onze cursisten raken geïrriteerd of zelfs boos van deze 99%-stelling. Begrijpelijk wanneer je dingen in je leven bent tegengekomen die helemaal niet aanvoelen als 1%. Toch levert het hen altijd uiteindelijk wel wat op. Het hebben van een keuze, in welke situatie dan ook, geeft het gevoel van eigenwaarde en kracht. Marco Borsato heeft dit in zijn nummer 'Mooi' prachtig verwoord:

Hoe val je in slaap? Hoe begint je dag?

Open je je ogen met een traan of met een lach

en kijk je om je heen, en zie je dan de zon

Of zoek je achter alles naar de schaduw op de grond

Leef je voor geluk? Of sterf je van verdriet

En voelt dat als een keuze of heb jij die keuze niet

Het maakt niet echt iets uit, of dat de waarheid is of niet

Het is hoe jij het ziet